Skip to main content

Posts

Showing posts from September, 2021

Rev. Dr. H. Vanlalauva lehkhabu ‘John Calvin-a Theology (Reformed leh Presbyterian Thurin Tobul)’ thlirna

Hripui leng vangin thil tih a harsa a; lehkhabu tlangzarh leh zawrchhuah chenin harsatna kan tawk a. July ni 26, 2021 zana tlangzarh, Rev. Dr. H. Vanlalauva lehkhabu ‘John Calvin-a Theology (Reformed leh Presbyterian Thurin Tobul)’ pawh hi mi tam takin lei kan duhin chhiar kan duh a; hripui avangin kan duh anga hmain kan nei thei lo zawk a nih kha. He lehkhabu hlu leh ro tling, chatuan nunna hawlhtlang thu pai sawifahna bu hi keini ang chuan a hlut zia leh a thuk zia hi kan sawi fiah thiam lo nachungin, kan thiam dan ang angin he lehkhabu hlu tak hi kan sawi dawn a ni. Tu nge Rev. Dr. H. Vanlalauva? Mizoram Presbyterian Kohhran leh Senate of Serampore College (University) hnuaia Pathian thu zirte chuan Rev. Dr. H. Vanlalauva hi an hre chiangin, inhmelhriattir a mamawh awm lo e. Mizoram Synod hnuaiah kum 28 rawngbawlin Aizawl Theological College-ah zirtirtu a ni a, kum 9 chhung (1999-2007) Principal a ni bawk. Kum 2007-08-ah Mizoram Synod Moderator niin a pension zui a. A pension hnuah

Lal Isua hi tu nge?: Chanchin Tha Johana ziak atangin

Chanchin Tha bu hmasa pathum – Matthaia, Marka leh Luka te hian Lal Isua chanchin an sawi dan leh an thlir dan hi a inzul em avangin ‘Synoptic Gospel’ an ti a, a awmzia chu ‘Thlur khata kal Chanchin Thate’ tihna a ni. Chutih laiin Chanchin Tha Johana ziak erawh a dang lam nalh bik a, chuvangin zirna huangah pawh Johana ziak hi chu a hran ngatin kan zir thin a ni. Tun tumah hian kan thiam tawk tlemte hmangin Lal Isua chanchin, Johana ziak atanga zir an tum dawn a ni. Tu nge Johana? Chanchin Tha bu palina ziaktu Johana hi Iraneus-a, kum 120-200AD chuan Polycarp-a hnen atanga a hriat dan chuan Lal Isua zirtir Johana ngei kha Chanchin Tha ziaktu hi a nih thu a sawi a, Polycarp-a hian Johana tawngka ngei a hre pha a ni. Policrates-a, Ephesi khaw Bishop (189-198AD) chuan Johana chu Lal Isua thusawi hre pha leh a zirtir, Lal Isua awm nghenga thle phei kha niin Puithiam awmbel a bel a, Ephesi khuaah a thi a ni tiin a sawi bawk. Johana hi Chanchin Tha bakah Lehkhathawn pathum leh Thupuan bu zia

Lal Isua hi tu nge?: Chanchin Tha Marka ziak atangin

Thuthlung Thar bu pali kan neih zingah Chanchin Tha Marka ziak hi Chanchin Tha ziak hmansa berah mi thiamte chuan a ngai a. Marka ziakah hian chang 678 a awm a, chumi zinga chang 623 aia tam hi Matthaia hian Chanchin Tha bu ziahna atan a hmang chhawng a, Luka hian chang 328 vel hi Marka ziak mi a hmang chhawng bawk tiin Bible zir mite chuan an sawi a. Matthaia leh Luka te hian Chanchin Tha ziahna atan hian Marka ziak hi thu lakna hnar berah neiin an ziah belh niin an ngai. Chuvangin Marka ziak hi Chanchin Tha bu pali te zingah chuan ziak hmasak ber niin an ngai a ni. Tu nge Marka? Lal Isua chanchin, Chanchin Tha bu ziaktu Johan Marka hi Juda mi kristian, Barnaba tupa, Jerusalema-a mi awm thei tak Mari fapa niin a lang a (Tirh. 12:12, 15:37), Tirhkoh Paula ten en pawh rawng an bawl tlang thin niin a lang (II Tim 4:11). Marka hi Petera tawng letlingtu niin Petera’n Lal Isua chanchin a hril atangin Chanchin Tha bu hi a ziak niin Eusibias-a chuan a sawi a. Hieropolis, tun laia Pamukkale, T

Lal Isua Krista chanchin : Chanchin Tha Luka ziak atangin

‘Khawvela lehkhabu duhawm ber’ an tih thin chu Chanchin Tha Luka ziak hi niin, heti anga an kohna chhan chu -a bu chhung that zia te, a inrem dan felzia te leh thuhmahruai tha tak a ken tel vang a ni. Tin, a ziaktu Dr Luka hi mi thiam, a bik takin damdawi thiam a ni a; chuvangin Chanchin Tha bu a ziah pawh hi chhiar a nuam deuh bik niin a lang. Chanchin Tha Luka ziak atang hian Lal Isua chanchin leh Lal Isua hi a awm ngei a ni tih, kan thiam ang tawkin zir chhuah kan tum dawn a ni. Lal Isua chanchin ngaihventu Dr Luka Dr Luka hi Lal Isua zirtir a ni lo a, Juda mi pawh a ni hek lo. Lal Isua kha a dam laiin Luka hian a hmu hman lo niin a lang a; chuti chung chuan engtin nge Lal Isua chanchin kim chang taka a ziah theih? Bible-a pawm leh telh tlak hial khawpa tha, mi te ngainat leh duh em em Lal Isua chanchin hi Dr Luka hian a ziak thei tih kan hria a. Jetail mi niin Kristian a nihna pawh hi a la rei lo hle ang tih a rin theih a, chuti chung chuan Juda sakhaw kal hmang te, Pathian Lehkha

Ka pu Dak Pu

Hripui leng avanga mi an tawmim em em lai pawhin ka pu kha chuan kan khaw dung a suar tluan ziah - Dak Pu, Lehkha semtu kha a ni miau si a! Kan hriat theih tirh atanga Lehkha semtu a nih tawh avangin ka pu chuan kum 30 aia tam lehkha a sem tawh a, a taima lutuk hi kan hau zawk thin! Lehkha thiam pawh a ni lo a, ziak leh chhiar thiam tawk tawk niin a lehkha sem tura hming inziak kha a chhiar thiam sawih sawih a, chu chu a eizawnna atan chuan a tawk der! A bak zawng chu a taimakna leh a inpekna kha a ni tawh mai. Hripui leng avangin khualzin an tlem a; chu chuan Dak In a ti lun a, dak pu mawhphurhna a sang zual hle. Social Media kal tlanga ‘soft copy’ a inthawn vek thei loh thil, lehkha leh eng eng emaw thawn ngai a lo awm a. Chung avang te chuan ka pu pawh chu khaw lun leh lian taka Dak Pu a nih vangin kar tin hian lehkha sem tur a nei reng a. A sem loh tum pawhin phone hmangin an lehkha thawn chung chang chu an lo zawtin an lo um zui reng thin. Chuti ang hunah chuan ka pu chuan lehk

Hripui leng kara zirlaite hnena thuchah

Pawl khat zirlai naupang atanga Master Degree thlenga vawiina zirlai ni mekte hnenah hian fuihna thu sawi tur hian mi ropui leh mi thiam ka ni lo a; lehkhathiam lo tak ka nih avang zawkin fuih ka duh a, hrilh duh ka nei a ni. Muangleia sikul kan kal theih lai pawha kan duh khawp thiamna kan neih theih mang loh laia Hripui leng kara ‘online’ a sikul kal mek zirlai duhawm tak tak leh lehkhathiam em em te hnenah hian nasa taka lehkha zir pawimawh zia hi sawi nawn a tul a, nu leh pate pawhin kan ngaihtuah tel a ngai a ni. Hripui khawvel Kan tum loh leh rinlawk loh lutukin kum 2019 December thla atangin Hripui lengin khawvel a tibuai a, kan nun phung pangngai leh kan hun hman dan zawng zawng min nghawng dan hi kan hre vek a. Nunphung pangngaia nun tumin Kohhran leh Sorkar, kan zavaiin kan tangrual taknain chuti mai chuan kan ziaawm mai thei dawn rih lo tih a lang a. Heti ang hian eng chen nge kan awm dawn kan hre lo a, Hripui hian eng chen chiah nge min tihbuai dawn kan hre lo. Chutih ruali

Mizo ṭawng leh Sap ṭawng

Ramri a buai a, India rama chanchinbu lian leh rintlak te’n kan buaina chungchang hriat chian duhin zawhna min zawt a. Chutah chuan Sap tawnga tawng a lo ngai ta chiah a, kan induhkhawplohna a lo lang a, Sap tawng kan thiam tawk lo tih lo lang chhuakin thahnemngaihna au aw kan hmu nual a. Hei hi hmasawnna lawmawm tak leh rah tha zawk chhuah ngei tura min nawr kaltu ni se a va lawmawm dawn em! Tawng pawimawhna Tawng pawimawhzia hi kan hre vek awm e. Tawng chuan ram leh hnam nihna a keng tel a, inpumkhatna a kengtel tih kan hmu bawk. Genesis bung 11-na kan chhiar chuan mihringte kha Sinar phaizawlah awmin tawng thuhmun an hmang a. Chutah chuan in van tawng tur khawpa sang sain an buai mup mup tih kan hmu a. Tawng thuhmun leh hnam khat an nih miau avangin an inlungrualin hna kha an thawk sawt em em mai a; chumi tichhe tur chuan an tawng tihhransak kha kawng awmchhun leh sawt ber a ni tih Pathianin a hria a, kan lo heti zo ta a nih kha. Tawng pawimawhna leh inpumkhatna siamtu a nih zia hi

Isua leh Naupangte

Pathian laka ro chan kan neih hlu ber chu kan fate hi an ni tih Sam 127-ah kan hmu a; Deuteronomy 6:7-ah Israelte hnenah khan an fate chu Pathianin a thu zirtir ngun turin a chah tih kan hmu bawk. Thufingte 22:6-ah pawh naupang chu zirtirna dik pe tura hrilh kan nih thu kan hmu a; Exodus 20:12-ah chuan naupangin kan nu leh pate kan chawimawi chuan malsawmna leh damreina pek kan nih tur thu kan hmu bawk. Chutih rual chuan Bible hunlai khawvelah leh vawiin thleng pawh hian naupangte kan dah pawimawh tawk lo fo thin a; Lal Isua’n naupangte a hmuh dan behchhanin vawiinah hian naupang chungchang hi kan thiam tawkin kan zir ang. Lal Isua hun laia naupang dinhmun Bible leh Lal Isua hunlai khawvelah hian naupang leh hmeichhiate hian ngaihpawimawh an hlawh tawk loin mihring tam lam chhiarnaah pawh an telh khat hle a. Chanchin Tha bu pali – Matthaia, Marka, Luka leh Johana - te hian Lal Isua’n mipui 5000 a hrai thu kha an ziak theuh a; chutihlaiin an tam lam mipui 5000 hi patling zat chauh an ni

Lehkha chhiar thin Lal Isua Krista

Lehkha chhiar ngai lo leh chhiar hman lo khawpa buai Kristian kan nih mek laiin kan zui leh entawn ber Lal Isua Krista erawh chu lehkha chhiar thin, mi inzir mi leh a rawngbawl zelna tur atana a inbuatsaihnaah Pathian thu, Thuthlung Hlui chhiar thin leh hre em em a ni tih hi vawiina kan sawi tum a ni a. Keini hian Lal Isua Krista hnungzuitu rinawm kan nihna kawngah hian, lehkha chhiar tam pawh hi Lal Isua hnungzuitu kan nihna tihfamkimna kawng pakhat a nih zia zir chhuah kan tum ang. Lal Isua hun lai tawng tualleng Lal Isua hun laia an tawng tualleng an hman chu Aramaic a ni a; thuziak leh Sorkar tawngah erawh chuan Grik leh Latin tawng an hmang thung a. Rom khan ropui takin khawvel kha awpin Latin tawng kha vawrh tum viau mahse Greek tawng kha a luah lan thei meuh lo a; Thuthlung Thar bu zawng zawng pawh kha Greek tawng veka ziak a ni tih kan hriat kha. Lal Isua hian Aramaic tawng hmang mahse Greek tawng kha a chhiar thiamin a hrethiam a ni tih Luka 4:16-19 –ah Isaia ziak lehkhabu zia