Skip to main content

Lal Isua Krista chanchin : Chanchin Tha Luka ziak atangin

‘Khawvela lehkhabu duhawm ber’ an tih thin chu Chanchin Tha Luka ziak hi niin, heti anga an kohna chhan chu -a bu chhung that zia te, a inrem dan felzia te leh thuhmahruai tha tak a ken tel vang a ni. Tin, a ziaktu Dr Luka hi mi thiam, a bik takin damdawi thiam a ni a; chuvangin Chanchin Tha bu a ziah pawh hi chhiar a nuam deuh bik niin a lang. Chanchin Tha Luka ziak atang hian Lal Isua chanchin leh Lal Isua hi a awm ngei a ni tih, kan thiam ang tawkin zir chhuah kan tum dawn a ni.

Lal Isua chanchin ngaihventu Dr Luka
Dr Luka hi Lal Isua zirtir a ni lo a, Juda mi pawh a ni hek lo. Lal Isua kha a dam laiin Luka hian a hmu hman lo niin a lang a; chuti chung chuan engtin nge Lal Isua chanchin kim chang taka a ziah theih? Bible-a pawm leh telh tlak hial khawpa tha, mi te ngainat leh duh em em Lal Isua chanchin hi Dr Luka hian a ziak thei tih kan hria a. Jetail mi niin Kristian a nihna pawh hi a la rei lo hle ang tih a rin theih a, chuti chung chuan Juda sakhaw kal hmang te, Pathian Lehkha thu te (Thuthlung Hlui) hi a hre chiang em em tih a lehkhabuah hian kan hmu a nih hi. Mi thiam, damdawi lama mi thiam leh mi vantlang chunglam ngatin Lal Isua Krista chanchin a buaipuia lehkhabu hial a ziah phah a nih chuan, Lal Isua chanchin hi thawnthu phuah chawp mai mai a ni thei lo.
Mit ngeia hmutute a kawm
Dr Luka hian Lal Isua chanchin a ziah dawn hian ngun takin Lal Isua chanchin hi a zirin mit ngeia hmutu te a kawmin a zawt a ni tih kan hmu a (1:1). Dr Luka hian Lal Isua chanchin a ziah dawn hian ‘Bible-a pawm tur Lal Isua chanchin hi ka’n ziak ang a, nakin thlengin Kohhran hoin an lo la chhiar fo ang’ tih rilru puin Lal Isua chanchin hi a ziak hauh lo. Luka 1:3-4 thua kan hmuh angin Lal Isua Krista chanchin hi Theophil atan a ziak a ni. Theophil-a hian Lal Isua Krista chanchin chu a lo zir nual tawh a, chu chu a dik ziak leh a rin tlak zia kha Dr Luka hian chhui zuiin a va fiah ta a. Mit ngeia Lal Isua hmutute’n Lal Isua chanchin an sawi atangin, a indawt dan fel taka chhuiin a ziak tih kan hre thei a ni. Tirhkoh Paula leh Sila te Chanchin Tha hrila an zin chu Troas khua atangin Luka hian zui a (Tirh 16:10); Paula zin vawi thumnaah pawh Kaisari khua thlengin a zui tih kan hmu bawk (Tirh 20:6). Mit ngeia hmutute leh Lal Isua Krista chanchin tha puangchhuak mektu te ka ngei atangin Lal Isua chanchin hi Dr Luka hian a ziak tih kan hre thei.
Jerusalem Kohhran Hruaitute a kawm
Dr Luka hi pa fel tak rintlak tak, thil ti thlap thlap mi leh mi inzir mi tak a ni tih a lan chianna pakhat chu, Lal Isua Krista chanchin a ziak dawn hian ngun takin a zir hmasa vek tih kan hmu. Trihkohte Thiltih bung 21:15-19 kan chhiar chuan Dr Luka leh Tirhkoh Paula te hian Jersualem khuaah Kohhran hotupa Jakoba hnenah lengin Kohhran upa zawng zawng pawh an awm a, an inkawm tih kan hmu. Heti anga an inkawmna atang hian Lal Isua Krista chanchin, a rawngbawlna leh a chanchin an sawi ngeiin a rinawm a; chung atang chuan Dr Luka hian Lal Isua chanchin hi a ziak a, rintlakin Lal Isua hi mihring awm ngei a ni tih a lang chiang hle a ni. Dr Luka hi Palestina ramah hian rei tak chamin mi hrang hrang a kawm niin a lang a; Lal Isua nena inzawmna nei thil reng reng – Golgotha, Gethsemane huan leh Temple hmun thianghlim te pawh a tlawh ngei rin a ni.


Marka nen an inkawm
Pa fing leh chek ngei Dr Luka hian Lal Isua chanchin a ziak dawnah hian Marka a kawm tih Rom khuaa Paula a tan lai khan kan hmu a. Paula’n Philemona leh Kolossa mite hnena lehkha a thawn lai khan Paula hnenah an awm tih kan hmu a ni (Kol 4:10-14, Phile 1:24). Marka hi mit ngeia Lal Isua hmutu niin a lang a, Petera hnung zuitu a ni tih erawh chiang takin kan hre thei. Chanchin Tha Marka ziak pawh hi Petera hnen atangin Lal Isua chanchin hi Marka hian a hriat a ni. Heti ang hian Dr Luka hian Lal Isua chanchin hi mit ngeia hmutu leh hrechiang em em tute hnen atangin a khawnkhawmin a la khawm a, chuvangin Chanchin Tha Luka ziak hi lehkhabu rintlak leh tunlai tawnga lehkhabu ‘authentic’ tak a ni tih kan hre thei awm e.
Luka hian ‘Q’-a mi thu a la
Chanchin Tha bu pathum -Matthaia, Marka leh Luka te ziakah hian Lal Isua chanchin inang tam tak a awm tih kan hria a, chutih rual erawh chun Matthaia leh Luka te chauhin an sawi Lal Isua chanchin pawh a awm tih kan hmu. Chanchin Tha Matthaia ziak bung 3:12, 11:25-27 leh Chanchin Tha Luka ziak bung 3:17, 10:21-22 te hi kan en chuan an inang hle tih ang hmu a, Chanchin Tha Marka ziakah a awm ve lo. Heti ang hian Lal Isua chanchin hi tawngka mai ni lo, ziaka awm si hi an hmang a ni tih kan hre thei a; chuti anga an thu dawnna hnar chu German tawngin ‘Quelle’ an ti a, “Q’ tiin an sawi mai thin. Heti ang hian chik tak leh uluk takin Lal Isua chanchin hi Dr Luka hian a lo ziak chhuak a, a pawm tlakin belhchian a dawl hle a ni.
Luka chauhin a ziah Lal Isua chanchin
Chanchin Tha bu hmasa pahnih – Matthaia leh Marka ziaka tel ve lo hi Chanchin Tha Luka ziakah hian Lal Isua chanchin kan hmu a, chung chu a mi kawmte hnen atanga a hriat kha an ni ngei ang. Samari mi tha, Duli bo, fapa tlan bo, mi hausa leh Lazara, Sangha tam tak man, Nain khaw hmeithai fapa kaihthawh, phar sawm tih damte kha Lal Isua chanchinah chuan Dr Luka ziakah chauh kan hmu a. Heta tanga lang chiang tak pakhat chu Dr Luka hian Lal Isua chanchin a ziah dawn hian mi hrang hrang thusawi te leh an thil tawnte hmangin a ziak tih kan hmu chiang hle.

Comments

Popular posts from this blog

Lal Isua Hmangaihna

Ramhlun North Pastor Bial Zaipawl in kum 2013 a an sak Lal Isua hmangaihna tih hla, T. Laldintluanga phuah hi tun lai ah hrelo kan vang hle awm e. He hla hi Zaithiam hrang hrang te pawhin an sa a. Lal Isua hmangaihna hi kan tan a tawkin engkima engkimah a rintlak zia puanchhuahna ropui tak a ni tih kan hre awm e.     He hla phuahtu T. Laldintluanga, Ramhlun North hi tunah hian Synod Choir (2018-2020) Conductor ni mek a ni a. He hla a phuah dan chanchin hi ka va zawt a, PDF in min lo pe thlap a, a chung ah ka lawm hle.  “He hla hi kum 2013 a ka phuah a ni a, heng hunlai hian a bikin thalaite ah mahni intihlum te, ruihhlo avanga thihna te, thih thut thutna ang chi kha a tam em em a, ka phak tawkin ka vei ve hle a ni. Chung ka thalai pui sual in a tihbuai mek, mahni intihhlum duhna hial nei, nun beidawnga tap mek te pawh chu Lal Isua hmangaihna hian a nghak reng ni hian ka hria a. Emau kawnga khualzin pahnih ten an khawhar hnem tura Lal Isua an sawm khan an va hlawhchham lo

BEISEINA NUNG

I Petera 1:3-9 A chunga kan tarlan Bible châng innghahna hi Petera te hun laia Asia Minor-a Kohhran țhang chak em em mai te chungchang lehkha a thawn ațangin a ni a. Helai 1:3-9 ah hian Pathian khawngaihnain Lal Isua tiha thawhnlehna hian beiseina nung min neih tir thu leh chu Lal Isua thiha thawhlehna chu kan chhandamna-chatuan nunna kan neih theihna tur a nih thu Petera hian min hrilh a. Beiseina hi keini ringtute chauh ni lo mi zawng zawng hian kan neih hi a pawimawh em em a. Beiseina hi mi rethei te chaw an ti hial țhin a ni. Miin beiseina a neih tawh loh chuan nun hlutna hi a hre tawh țhin lo a. Mi lar, zaithiam, Celeb etc pawh nise amah ah beiseina a awm loh chuan mahni intihhlum mai hi a thlang țhin. Hmanni lawk ah Linkin Park band-a an Vocalist Chester Bennington-a pawh inawkhluma an hmuh kha! Khang te kha a larin khawvelin an hriat nen-beiseina a neih tawh loh vang a ni ngei ang- a nunna kha amahin a inlak hial ni! Chuvangin beiseina neih pawimawh zia hi kan sawi

Phurrit a bo ta Kalvariah

Rev. John M. Moore a chu Kirkintilloch, Dunbartonshire, Scotland ah September 1, kum 1925 khan a lo piangin Pathian tihmi tak chhungkua atanga lo seilianin kum 16 a upa a nihin a paingthar a.    Glasgow, Scotland ah rawngbawlna/ministry zirin chu   lai vel kohhranah chuan rawng a bawl thin a. North America lamah a pem hmain nupui Esther Marr neiin Ontario, Canada-ah Baptist Pastor leh thurihtu ropui tak a ni a, November 2, kum 2017 khan a boral a. Rev. Moore hi Pathian hla phuah thiam tak mai a ni a, hla 150 chuang zet phuahin chung zingah chuan Mizote pawhin kan hriat lar em em ‘Phurrit a bo ta Kalvariah’(Burdens Are Lifted at Calvary) tih kum 1952 a a phuah hi khawvel deng chhuak khawpa a sulhnu a ni. He hla hi Mizo tawngin Rev. Lalrinmawia chuan mawi tak maiin min lehlin sakin tun hnaiah One in Christ te chuan mawi tak maiin an sa a nih kha. He a hla phuah mawi tak mai leh ringtute tana innghahna tlak Lal Isua a nih zia heti hian Rev. Moore chuan a sawi a- “Glas