Skip to main content

Hmeichhia leh Rawngbawlna


Kohhran hmasa lam chanchin kan zir atang te, Kohhran Pa te ho chanchin kan zir tang te leh vawiin thleng hian Hmeichhia te hian Kohhran leh khawtlangah rawngbawlna chanvo pawimawh tak hi chelh mahila an lang sar em em ngailo a. Pathian thu leh kan Bible te pawh mipa thlirna (Patriarchal perspective) tanga zir a ni thin avang hian hmeichhia te hian chanvo tha leh hmun pawimawh hi an chang tawklo fo a. Hei a dik reng em?

Mipa thlirna leh rilru put hmang atang ringawt a Pathian thu (Theology) zirna chu khawvel lo kal zelah duhkhawplohna leh fmakim tawklo a hriatna a lo piang a. Kum 1960 chho atangin USA-ah chuan Hmeichhe thlirna tanga Pathian thu zirna (Feminist Theology) hi a lo piang chhuak tan a. Feminist Theology zirna kawnga sulsutu hmasa ber pawl chu Elizabeth Cady Stanton, USA a mi hi a ni kan ti thei awm e. Ani hian kum 1890 ah daih tawh khan ‘The Woman’s Bible’ tih lehkhabu a lo ziak tawh a; ‘Kohhran leh Bible hi hmeichhiate chawisana an awm theihna tur dal tu lian ber an ni’ a lo ti thlawt a nih kha!

A ni ve lah tak a- Bible leh Kohhran zirtirna ah hian hmeichhiate dah hnuai zawkna leh rahbehna ang lam hawi hi hmun tamtakah hmuh tur a awm a. Thuthlung Thar huna Kohhran ding tirah pawh hmeichhia te hian nasa takin tha an thawh a ni tih kan hre thei awm e. Chutih rual erawh chuan Kohhran hruaitu atan erawh chuan thlanchhuah anni lo a(Tirh. 1:12–14). Mizoramah te ngei pawh nemngheh rawngbawlna chu hmeichhaite kut ah hian kohhran in kan la dah thei meuhlo chu a ni a. Chuti anga hmeichhia leh mipa te intluk tlan theihlohna chuan Pathian thu zirnah ah pawh nghawng nei zelin tunah chuan ‘Feminist Theolgy’, hmeichhia te thilrna atanga Pathian thu zir te chu tun lai khawvela Pathian thu zirna huanga zir hlawh leh sawi hlawh pawl tak a lo ni ta a nih hi.

Hmeichhe Pathian thu thiam (Feminist Theologian) te’n an sawi dan chuan Pathianin mihring – mipa leh hmeichhia te hi A anpui a a siam ve ve kan ni a(Gen 1:27), chuvangin Bible pawhin a tir atang rengin mipa leh hmeichhia hi intluk tlang renga siam kan nih thu hi an sawi a. Pathianin Adam-a a siam hmasa a, chumi hnuah Eve-i chu Adam-a pui turin a siam a. Eve-i chu Adam-a nen in intluk tlang a siam, mahse tihtur leh mawhphurna erawh in anglo chauh a a siam a ni an ti.

Pathian pawhin Amah chu Israel fate tanpuitu (Deut. 33:7; Ps. 33:20) a nih thu a sawi fo ang khan Eve-i pawh hi Pathianin Adam-a tanpui niturin a siam a. Chuvangin Bible bu hmasa ber Genesis atang pawhin mipa leh hmeichhia te hi intluk leh mawhphurhna in anglo mai chauh kan ni a, dinhmun sang zawk leh hniam zawk kan awmlo – tiin Feminist Thelogian te chuan an sawi a ni.

Lal Isua hun lai kan en chuan Juda dan zirtirtu Rabbi te’n hmeichhiate zirtirna an pe ngailo nachungin Lal Isua erawh chuan hmeichhia leh mipa a thliar hrang lem lo niin a lang – A zirtirna ah khan. Mari chu Isua’n a zirtir a, hmechhia a nih avanga eirawng bawla buai Marthi’n Lal Isua hnena Mari a dem deuh pawh khan Isua chuan Mari chanvo kha chhuhsak tur a nih loh thu a sawi a nih kha(Lk 10:38).  Tin, Juda te khan hmeichhia te hian an kut a an khawih zen zen ngailoh lain Lal Isua chuan ruamhuaiin a man hmeichhia pawh kha a kut a khawihin a tidam tih kan hria(Lk13:10ff.; Mk 5:25ff.). 

Tin, Mari, Magdalini leh Heroda sum enkawltu nupui Joani te, Susani leh hmeichhe dang tam takin Lal Isua rawngbawlna kha an zui thin a, Lal Isua’n a hnar awm kan hre lem lo (Luke 8:1–3). Tin, Lal Isua thiha thawlheh hnua a inlar hmasakna ber pawh Mary Magdalene-i hnenah a ni tih kan hmu bawk a, tichuan zirtir te hnenah thihna hnenah tholeh a nih zia puangchhuak turin a tir a nih kha(Jn 20:1-18).

Heti ang thuchah pawimawh tak leh Kristian te thurin bulpui ber – Thihna hneha thawhlehna – thu keng tur hian Lal Isua hian hmeichhia a ring zo tlat hi a mak hle.  A chhan chu hetih hun lai hian hmeichhia te chu Juda court- rorelnaah pawh thuhretu ah an hmang duh ngailo – hmeichhia chu dawt sawi tur a ngaih an nih tlat avangin! Lehkhathawn lam kan en pawhin Pathian hmaah chuan hmeichhia leh mipa te chu thuhmun kan nih thu leh chhandamna pawh thuhmun vek a nih thu kan hmu a nih kha(Gal 3:28).

Image result for Jesus and women

Kan sawi vek seng awmlo e. Heti chuang hian Kohhran leh khawtlang hian hmeichhiate nena rawngbawlna intluktlang neih hi chu harsa kan la ti fan a. Kan sawi tak ang khan tun hma atang tawhin hmeichhiate chuan rawngbawlna chanvo pawimawh hi an chang ngai meuhlo a, an chan ve pawhin kan sawi uar ngai lem lo. Mizorama Chachin Tha lo thlen tirh a ‘Bible Women’ an tih thin te rawngbawlna chung chang te pawh kha thangthar te ah chuan hria kan awm tawh awm lo e. Anni ho hi kum 1913 ah din niin kum 1963 thlengin rawgbawlna kawngah an thawhhlawk em em a. Vawiin thleng a an rawngbawlna pawimawh tak kan la chhunzawm reng chu ‘Buhfai tham’ hi a ni a. Buhfai tham rawngbawlna pawimawhzia chu kan sawi seng awmlo e.  

Hmeichhiate hi rawngbawlna kawngah hian chanvo pawimawh tak tak kan chelh thei a, Lal Isua pawhin min hnar loin A rawngbawl tur hian min iai lo tih hi hrechiang nawn ila. Tun aia nasa a tan la in, kan rawngbawlna te hian hma a sawn zel theihna tura tan lak hi kan tih makmawh a ni tih hre thar in Pathian tana thil ropui tak ti turin inbuatsaih sauh sauh turin kan infuih a ni.

Comments

Popular posts from this blog

Lal Isua Hmangaihna

Ramhlun North Pastor Bial Zaipawl in kum 2013 a an sak Lal Isua hmangaihna tih hla, T. Laldintluanga phuah hi tun lai ah hrelo kan vang hle awm e. He hla hi Zaithiam hrang hrang te pawhin an sa a. Lal Isua hmangaihna hi kan tan a tawkin engkima engkimah a rintlak zia puanchhuahna ropui tak a ni tih kan hre awm e.     He hla phuahtu T. Laldintluanga, Ramhlun North hi tunah hian Synod Choir (2018-2020) Conductor ni mek a ni a. He hla a phuah dan chanchin hi ka va zawt a, PDF in min lo pe thlap a, a chung ah ka lawm hle.  “He hla hi kum 2013 a ka phuah a ni a, heng hunlai hian a bikin thalaite ah mahni intihlum te, ruihhlo avanga thihna te, thih thut thutna ang chi kha a tam em em a, ka phak tawkin ka vei ve hle a ni. Chung ka thalai pui sual in a tihbuai mek, mahni intihhlum duhna hial nei, nun beidawnga tap mek te pawh chu Lal Isua hmangaihna hian a nghak reng ni hian ka hria a. Emau kawnga khualzin pahnih ten an khawhar hnem tura Lal Isua an sawm khan an va hlawhchham lo

BEISEINA NUNG

I Petera 1:3-9 A chunga kan tarlan Bible châng innghahna hi Petera te hun laia Asia Minor-a Kohhran țhang chak em em mai te chungchang lehkha a thawn ațangin a ni a. Helai 1:3-9 ah hian Pathian khawngaihnain Lal Isua tiha thawhnlehna hian beiseina nung min neih tir thu leh chu Lal Isua thiha thawhlehna chu kan chhandamna-chatuan nunna kan neih theihna tur a nih thu Petera hian min hrilh a. Beiseina hi keini ringtute chauh ni lo mi zawng zawng hian kan neih hi a pawimawh em em a. Beiseina hi mi rethei te chaw an ti hial țhin a ni. Miin beiseina a neih tawh loh chuan nun hlutna hi a hre tawh țhin lo a. Mi lar, zaithiam, Celeb etc pawh nise amah ah beiseina a awm loh chuan mahni intihhlum mai hi a thlang țhin. Hmanni lawk ah Linkin Park band-a an Vocalist Chester Bennington-a pawh inawkhluma an hmuh kha! Khang te kha a larin khawvelin an hriat nen-beiseina a neih tawh loh vang a ni ngei ang- a nunna kha amahin a inlak hial ni! Chuvangin beiseina neih pawimawh zia hi kan sawi

Phurrit a bo ta Kalvariah

Rev. John M. Moore a chu Kirkintilloch, Dunbartonshire, Scotland ah September 1, kum 1925 khan a lo piangin Pathian tihmi tak chhungkua atanga lo seilianin kum 16 a upa a nihin a paingthar a.    Glasgow, Scotland ah rawngbawlna/ministry zirin chu   lai vel kohhranah chuan rawng a bawl thin a. North America lamah a pem hmain nupui Esther Marr neiin Ontario, Canada-ah Baptist Pastor leh thurihtu ropui tak a ni a, November 2, kum 2017 khan a boral a. Rev. Moore hi Pathian hla phuah thiam tak mai a ni a, hla 150 chuang zet phuahin chung zingah chuan Mizote pawhin kan hriat lar em em ‘Phurrit a bo ta Kalvariah’(Burdens Are Lifted at Calvary) tih kum 1952 a a phuah hi khawvel deng chhuak khawpa a sulhnu a ni. He hla hi Mizo tawngin Rev. Lalrinmawia chuan mawi tak maiin min lehlin sakin tun hnaiah One in Christ te chuan mawi tak maiin an sa a nih kha. He a hla phuah mawi tak mai leh ringtute tana innghahna tlak Lal Isua a nih zia heti hian Rev. Moore chuan a sawi a- “Glas