Thuthlung Thar bu pathumna Chanchin Tha Luka ziak hi Chanchin Tha bu pathumte ai hian danglam bikna leh a hlut bikna sawi tur tam tak a awm a. Keini Jentail, Israel ni ve lote tan phei chuan Chanchin Tha Luka ziak hi a ngaihnawmin a hlu zual a; Chanchin Tha hi keini leh mi zawng zawng huap a nih zia kan hriat chian phah a ni. Vawiinah hian kan thiam tawkin Dr. Luka leh Chanchin Tha Luka ziak hi kan zir chiang ang a; a tlangpui pawimawh chin zirchhuah kan tum ang.
Tu nge Dr Luka?
Kolossa 4:14 –a kan hmuh angin Luka hi damdawi lama mithiam, Doctor a ni tih kan hre thei a, Tirhkoh Paula te nen Chanchin Tha hrilin an zin kual thin tih pawh kan hre thei bawk. Codex Bazae atanga kan hmuh dan chuan Luka hi Suria rama Antiokei khuaa mi a ni tih kan hre thei a. Kum zabi 5-na hun laia Kohhran Pa-te zinga mi Jerome-a chuan Luka hi Antiokei khuaa damdawi thiam, Grik tawng thiam tak leh Paula hnung zuitu, Chanchin Tha ziaktu hi a nih thu a sawi. Lehkhabu pakhat ‘The Anti-Marcionite Prologues to the Gospels’ an tihah chuan Marka, Luka leh Johana chanchin hi a chuang a. Chutah chuan Luka hi Suria rama Antiokei khaw mi, damdawi thiam a ni a, Tirhkohte zuituah a tang phawt a, Paula martar hma loh kha chuan a zui reng thin niin a ziak.
Eng vangin nge Chanchin Tha Luka hi ziak a nih?
1. Dr Luka hian Chanchin Tha a ziah hi ‘Theophil tha ber’ tana a ziah a nih thu kan hmu a (Lk. 1:3), tu nge Theophil hi a nih tih erawh chu chhui chhuah rual a ni tawh lo. Theophil awmzia hi – Pathian thian, Pathian duhtaka’ tiin emaw pawh a sawi theih a, mimal hming nge Kristian pawl hming tih hi hriat theih a ni tawh lo.
2. Jentail-te tan: Dr Luka hi Jentail mi a ni a; Chanchin Tha pawh hi amah ang thoa Jentail-te tan a ziak a ni. A bu chhung thuah hian Hebrai tawngkam leh Aramaik tawng a hmang zauh zauh thin a; a chhiartu Jentail mite tana hriat awlsam turin a ziak a ni.
3. Lal Isua Krista chu mi zawng zawng tana chhandamtu, Israel fate chauh ni lo, Jentail/mi zawng zawng tan chhandamtu a nih zia hi tarlan a duh a ni.
Chanchin Tha Luka ziak danglam bikna
1. Huapzo Chanchin Tha – Chanchin Tha Luka ziak hi ‘Huapzo Chanchin Tha’ tiin William Barclay chuan a sawi thin a; Lal Isua Krista thlahtute chanchinah pawh Adama thlengin a chhui a ni tih kan hmu a. Lal Isua hun laia ram leh hnam, khawtlang nuna hmun pawimawh chang pha lo Berampu leh Samari mite chunchang kan hmu a; berampute hnenah Lal Isua a pian thu kha Vantirhkohte’n an puang a nih kha. Samari hnam phei hi chu Judate’n an ten em em a; mahse Lal Isua hian tehkhin thuah hmangin vawiin thlengin Samari mi tha hi hre lo kan awm awm lo e.
2. Hmeichhia, Bawihte leh Naupangte a ngaihsak: Chanchin Tha Luka ziakah hian, vawiin thleng pawha kan la dah pawimawh ber theih loh – hmeichhhia, bawih leh naupangte hian hmun laili an chang a. Bible khawvelah naupang leh hmeichhaite’n hmun an chan ve mumal loh laiin Luka ziakah erawh chuan thliar hranna a awm ve hauh lo. Chhandamna tura Lal Isua nu Mari pawimawh zia te, Nain khaw hmeithai thu leh hlate leh Lal Isua hriak thihtu hmeichhe chanchinte kan hmu a nih hi. Tin, Lal Isua Krista thawhlehna hmua hre hmasa bertu pawh hmeichhia tho a ni tih kan hmu (24:10). Naupangte pawhin chawimawi an hlawhin dinhmun pawimawh takah an awm a; Chanchin Tha bu dang nen a in ang lo hle (2:41-51, 10:38-42, 11:5-8)
3. Mi retheite tan Chanchin Tha: Chanchin Tha Luka ziakah hian mi retheite tan pawh hmun a awm a ni tih kan hmu a. Mari khan inthenthianghilmna tura thilhlan a ken kha mi hausa leh neinungte ken thin beram leh kel ni loin thuro leh parva, mi retheite phak tawk a ni tih kan hmu a, pawm sak an ni tih kan hmu bawk (2:24). Mitdel, kebai, bengngawng leh a hun laia natna rapthlak ber pawl phar natna leh mitthi te kai thotu bakah pachhiate’n Chanchin Tha an dawn thu kha Baptistu Johnana hnena Lal Isua chanchin an sawi dan a ni tih kan hmu bawk (7:22).
4. Mi sualte tan Chanchin Tha: Dr Luka ziak Chanchin Tha hian mi sual leh mi duh loh, khawtlang leh sakhuana zawna hnawl, mi tenawm leh mi bawlhhlawh, chhiahkhawntute pawh an lang sar hle a. Mi sual nia hriat – hmeichhia te, Zakaia te, fapa tlan bo leh suam hmangte pawhin chhandamna leh sual ngaihdamna an chang tih kan hmu.
Comments
Post a Comment