Skip to main content

Good Friday hian Pathian a awm ngei tih a tilang

April ni 2, 2021 hi khawvel puma Kristiante tan chuan ni pawimawh leh hlu ber pawl, mihring suala boral tur chhandama kan awm theihna tura Lal Isua Krista thih ni a nih avangin a hlu em em a. Pathian leh mihringte kan lo inrem leh theihna tura thuthlunna ni pawimawh tak a ni tih kan hre theuh awm e. Khawvel puma kohhrante chuan urhsun takin Good Friday hi kan hmang leh ang a; Lal Isua Krista tawrhna leh kan tana a hlutzia te kan hre nawn leh ang.

Eng vangin nge Good Friday a nih?

Good Friday hi Lal Isua Krawsa an khenbeh ni leh hreawm taka a thihna ni a ni a; chuti chung chuan eng vangin nge Zirtawpni duhawm/tha (Good) kan tih? Mihring kan thih ni hi ni tha leh duhawm a ni ngai em ni? Huffington Post (America ram chanchinbu) chuan ‘Good Friday’ hi Lal Isua Krista thawhlehna leh sualna zawng zawng hnehna ni ‘Easter Sunday’ lo awm theihna tura ni pawimawh tak a nih avangin, he ‘Zirtawpni’ hi thihna satliah a ni lo a, chu vangin a hlu em em a, ‘Zirtawpni tha ber’ tih a phu niin a ziak a. The Catholic Encyclopaedia, 1907 kuma an chhuah hmasak ber chuan “Good Friday” hi a tirah chuan ‘God’s Friday emaw “Gottes Freitag (German)” emaw atanga an lak chhawn niin a sawi bawk. Heti zawnga chhui dawn chuan thui tak chhui tur a awm ang. Hreawm tinreng tuara Krawsa khenbeha Lal Isua Krista thihna ni hi ni thianghlim leh hlu, chatuan thlenga ni pawimawh leh hlu a nih avangin ‘Good Friday’ tiin kan sawi a ni.

Good Friday hian Pathian hi a tak leh a awm ngei a ni tih a tarlang

Good Friday pawimawhna leh hlutzia hi Sremon-ah vawi tam tak kan ngaithla tawhin lehkhabu leh thuziak tam tak pawh kan chhiar tawh ngei ang. Tun tumah chuan Good Friday, Lal Isua Krista an khenbeh vanga Pathian hi a awm ngei a ni tih tilang chiangtute thusawi kan lo zir ang.

Lucien of Samosata: Kum AD 120 vela Syra rama piang, Greek thu leh hla thiam tak mai chuan elhsen takin Kristiante chuan Grik pathiante aiin mifing pakhat an khenbeh (Lal Isua) an bia kha a nuih sawh hle a. Chumi awmzia chu Lal Isua Krista hi Krawsa khenbehin a awm a; a tho leh ngei a ni tih hi Bible pawn lamah pawh kan hmu a ni.

Suetonios: Ani hi Rom chanchin ziaktu ropui tak a ni a, Kristiante khan Lal Isua Krista, Krawsa an khenbeh tak kha thihna hneha a thawh leh an rin rin tlat avangin thiam loh an chantirna thu kha chipchiar takin a ziak a. Kristian hmasa te khan Lal Isua ringtu – Kristian an nih avangin tihduhdahna nasa tak tuarin leh martar pawh an tam hle tih hi Bible pawn lama chanchin ziaktu ropui ho hian an ziak deuh zel a nih hi.

Pliny the Younger: Kum AD 120 velah khan Bithynia ram Governor niin Rom Lal Trajana hnuaiah dan hre mi, lehkhaziaktu leh roreltu a lo ni tawh thin a. Ani hi Kristiante’n Trajana be loa Lal Isua Krista, Krawsa an khenbeh an be tlat mai kha a helhin a ngaithei lo em em a; chuvangin Isua Krista phatsana Lal Trajana be duh lo chu tihhlum an ni ang tiin thupek khauh tak a chhuah hial a ni. Hei hian Lal Isua Krista hi mihring awm ngei, zuitu leh ngaisangtu tam tak nei a ni tih a tilang chiang hle.

Mara Bar-Serapion: Rom lal ram ropui tak chhunga awm Syria rama Stoic philosopher Mara Bar –Serapion chuan a fapa Serapion-a hnenah Aramic tawngin lehkha a thawn a. Chu a lehkha thawnah chuan Socrates, Pythagoras leh Lal Isua te chu khaikhin-in he a lehkha thawn hlu tak mai hi Kristiante chuan Bible pawn lama Lal Isua Krista awmzia leh thihna hnehna tholeh Pathian a nih tarlanna atan an hmang tangkai hle.

Thallus leh Phlegon: Thallus hi AD 52 vela Rom a cheng, Trojan Indona chanchin a ziah atanga chanchin ziaktu (historian) ni chho ta zel a ni a. Ani hian Chanchin Tha Marka ziak 15:33 –a khawvel a thim vek dan kha a sawi fiah thu Julius Africanus lehkhabu ‘Chronographia, AD 217 vela an tih chhuahah chuan tarlan a ni a. Thallus chuan Lal Isua an khenbeh laia khawvel thim vek kha Kristiante hian thilmak thleng angina an sawia, mahse ni awk lem mai a ni e – tiin a sawi a. Heta tang hian Lal Isua hi Krawsa khenbeh ngei a nihzia leh khawvel a thim vek tih hi thudik tak a nihzia kan hmu thei a ni.

Phlegon hi AD 80 vela piang, ‘Chronicles leh Olympiads’ tih lehkhabu ziaktu a ni a. Ani hian Lal Isua an khenbeh laia ni awk lem vanga khawvel chu a thim thu Thallus a sawi chu chhang letin; Isua Krista kha thil lo la thleng tur hrilhlawktu niin a hrilh lawk dik zia pawh a lang a. Khatih hun lai, Lal Isua an khehbeh hun lai khan ni-in awk a lem lo a; awk chuan ni pawh chu lo lem ta teh reng se, lirnghing te kha engtin nge sawifiah a nih ang tiin a chhang let a ni.

Titus Flavius Josephus: Kum AD 93 vela chanchin ziaktu ropui Josephus chuan a lehkhabu ‘Antiquities of the Jews’ ah chuan Lal Isua chu mifing pakhat, nungchang tha leh fel tak mai, zirtirtu ropui tak mai a nih thu tarlangin Pilate-a’n a khenbeh tak thu leh amah zuitu Kristian te chu vawiin thlenga an la awm thu kha a ziak a nih kha. Bible pawn lama chanchin hlui ziaktu ropui tak tak te thuziak atang pawhin Lal Isua hi a awm ngei a, Kraws-ah khenbeh ngei a nihzia kan hmu.

A chunga kan tarlan atang ngawt pawh khian Lal Isua thihna hi a tak ngei a nihzia te, Good Friday hlutzia te hi ngun taka ngaihtuah nawnin Lal Isua Krista tawrhna leh thihna tawmpuia tholeh nun nei turin inbuatsaih ang u.

Comments

Popular posts from this blog

Lal Isua Hmangaihna

Ramhlun North Pastor Bial Zaipawl in kum 2013 a an sak Lal Isua hmangaihna tih hla, T. Laldintluanga phuah hi tun lai ah hrelo kan vang hle awm e. He hla hi Zaithiam hrang hrang te pawhin an sa a. Lal Isua hmangaihna hi kan tan a tawkin engkima engkimah a rintlak zia puanchhuahna ropui tak a ni tih kan hre awm e.     He hla phuahtu T. Laldintluanga, Ramhlun North hi tunah hian Synod Choir (2018-2020) Conductor ni mek a ni a. He hla a phuah dan chanchin hi ka va zawt a, PDF in min lo pe thlap a, a chung ah ka lawm hle.  “He hla hi kum 2013 a ka phuah a ni a, heng hunlai hian a bikin thalaite ah mahni intihlum te, ruihhlo avanga thihna te, thih thut thutna ang chi kha a tam em em a, ka phak tawkin ka vei ve hle a ni. Chung ka thalai pui sual in a tihbuai mek, mahni intihhlum duhna hial nei, nun beidawnga tap mek te pawh chu Lal Isua hmangaihna hian a nghak reng ni hian ka hria a. Emau kawnga khualzin pahnih ten an khawhar hnem tura Lal Isua an sawm khan an va hlawhchham lo

BEISEINA NUNG

I Petera 1:3-9 A chunga kan tarlan Bible châng innghahna hi Petera te hun laia Asia Minor-a Kohhran țhang chak em em mai te chungchang lehkha a thawn ațangin a ni a. Helai 1:3-9 ah hian Pathian khawngaihnain Lal Isua tiha thawhnlehna hian beiseina nung min neih tir thu leh chu Lal Isua thiha thawhlehna chu kan chhandamna-chatuan nunna kan neih theihna tur a nih thu Petera hian min hrilh a. Beiseina hi keini ringtute chauh ni lo mi zawng zawng hian kan neih hi a pawimawh em em a. Beiseina hi mi rethei te chaw an ti hial țhin a ni. Miin beiseina a neih tawh loh chuan nun hlutna hi a hre tawh țhin lo a. Mi lar, zaithiam, Celeb etc pawh nise amah ah beiseina a awm loh chuan mahni intihhlum mai hi a thlang țhin. Hmanni lawk ah Linkin Park band-a an Vocalist Chester Bennington-a pawh inawkhluma an hmuh kha! Khang te kha a larin khawvelin an hriat nen-beiseina a neih tawh loh vang a ni ngei ang- a nunna kha amahin a inlak hial ni! Chuvangin beiseina neih pawimawh zia hi kan sawi

Phurrit a bo ta Kalvariah

Rev. John M. Moore a chu Kirkintilloch, Dunbartonshire, Scotland ah September 1, kum 1925 khan a lo piangin Pathian tihmi tak chhungkua atanga lo seilianin kum 16 a upa a nihin a paingthar a.    Glasgow, Scotland ah rawngbawlna/ministry zirin chu   lai vel kohhranah chuan rawng a bawl thin a. North America lamah a pem hmain nupui Esther Marr neiin Ontario, Canada-ah Baptist Pastor leh thurihtu ropui tak a ni a, November 2, kum 2017 khan a boral a. Rev. Moore hi Pathian hla phuah thiam tak mai a ni a, hla 150 chuang zet phuahin chung zingah chuan Mizote pawhin kan hriat lar em em ‘Phurrit a bo ta Kalvariah’(Burdens Are Lifted at Calvary) tih kum 1952 a a phuah hi khawvel deng chhuak khawpa a sulhnu a ni. He hla hi Mizo tawngin Rev. Lalrinmawia chuan mawi tak maiin min lehlin sakin tun hnaiah One in Christ te chuan mawi tak maiin an sa a nih kha. He a hla phuah mawi tak mai leh ringtute tana innghahna tlak Lal Isua a nih zia heti hian Rev. Moore chuan a sawi a- “Glas