Nula Senior

Princeton Theological Seminary, USA atang khuan kum 2019 khan American nula pahnih Bethany Douglas leh Jesicca Cronau  te hi kan College, Durtlangah an lo kal a. Thla thum dawn lai kan bulah hun hmangin Mizote bula awm kha nuam an ti ve em em thin a. Tumkhat chu chhun thingpui kan in laiin Bethany Douglas nen chuan kan titi a. Phur tak maiin an chhungkaw chanchin leh an eizawnna te kha min hrilh a. American ti takah a ‘frank’ khawp mai a, nula kum 31 a upa a nih tawh thu te kha min hrilh hmiah hmiah mai a. Nula senior a nih tawh kha zep emaw thup emaw a tum lemlo niin a lang.

Kolasib Government College –ah hian English Lecturer pakhat, nula fel em em mai leh hmeltha ve tak, hleitling tak mai leh zahawm tak- Kohhran-ah pawh inhmang em em mai hi thian ka nei a. Amah chu nula senior ve lam a nih tawh avangin ka fiam fo thin a. Mi rilru zau tak mai a ni a, nula lerh lo leh an chhungkaw ngaipawimawh tak, Kolasib Cable Tv ah te pawh Chanchin Thar chhiar thin a ni a. Tumkhat chu nula senior a nih chhan min hrilh a, chu chuan ka rilru a hneh khawp mai.

Chhungkaw ropui leh hausa tak hnuaia seilian a ni bik lo a, unau paruk niin a nuapang ber dawttu a ni a. Lehkha thiam thei tak leh mi aia filawr pawh a ni biklo. Mahse Pathian tihmi tak a ni a. Harsa takin a zirna kawng a zawh chho a. Mizoram pawnah te pawh inhlawhin India ram khawpui-ah te pawh a lo awm kual tawh a. Chuti ang chuan ama tawkah Pathian rinchhanin a tan leh an chhungkaw tan nasa taka beiin Mizoram University hnuaiah MA (English) te a zir ve leh a. Pathianin a thawhrimna leh a tumruhna te malsawmin tunah hian kan sawi tak ang khan Kolasib Government College-ah English Subject zirtirtu a ni mek a. A zirlai naupang chhuak tawh te’n a fel zia leh a taihmakzia chu hahipin an hrilh fak a ni.

Nula senior a nih chhan a sawi pakhat chu  - Pathian zarah ama tawkah duh der tu tam tak, a phuloh khawp a mi tha tak tak te pawh hmu ve mahse a lo chawrchhuahna chhungkua chu a theih chen chenah chawm let a duh a. Amah ringawt inngaihtuah a pasal neih nghal mai chu a theih hrihloh thu min hrilh a, ka rilru a hneh khawp mai. An chhungkuain tun dinhmun a thlen theihna turin sum leh pai tam tak an seng a, chu chu rulh let ve hrih hi a bat a ni a ti hmiah mai. Pathianin hun a ruatsak hunah chuan pasal tha tak mai a neih ve ngei a rin thuin min chhang a ni.

Mizote hi fiamthu duh tak leh infiam peih tak hnam kan ni a. Nula tlangval senior te hian fiam an hlawhin a bikin nula senior te hi fiam an hlawh nasa zual a, tumahin huat enah pawh an en ngai lem lo. Chutih lai chuan nupui pasal neiloa an awmna chhan hi eng emaw tha tak a awm thei a ni tih chu kan ngaihtuahpui thiam a tul hle awm e. Nupui pasal hmuh zawhloh ngawt vanga leng rei hi chu kan lo awm a nih pawhin tam tak hi chu an ni hauhlo ang.  

Chhungkaw khaikhawmtu nih an duh vang te, an eizawnna leh an hnathhawin a zirloh vang tein nula tam tak te hi chuan pasal neih hi an hmanhmawh lo mai mai niin a lang. An rilru ngaihtuahna a fim tawh a; tleirawl lai ang maia an hmel duh zawng bawh huam huam thinna rilru kha paih tawhin – chhungkaw dinpui tlak mipa innghahna tlak hi an zawng tawh a. An mit mai nilo, an bengin pasal tur hi an zawng tel tawh thin a lo ni.

Tleirawl te ai mahin mipa duat leh ngaihsak an thiam tawh zawk a, an zuna uai laklawh tawh chuan awlsam taka tal chhuah mai theih pawh a ni tawhlo. Tin, ralkhat atanga kan lo rin ang aiin an tawhkhirh hauh lo a, an nel zaih tawh zawk a. An duhna lamah phei chuan an fan thui thei em em tawh zawk a, an tlo em em tawh mai a ni.  Ho te a hmingchhiat leh mualpho theihna lakah an inveng fimkhur thiam em em tawh a, mipa tam tak aiin an ngaihtuahna a thuiin an rilru a puitling zawk bawk.

An mi rin zawng leh an ngainat zawng tawh mipa lakah chuan zep an neilo a, engkim an hrilhin an sawi ngam thin. Tleriawl lai anga mi rel sep sep leh sawi sep sep kha an peih tawhlo a, chhungkaw hawlhtlang thu lo chu an titi a ni thei tawh meuh lo. Kohhran leh khawtlangah tleirawl zawk te tan hmahruaitu an ni a, a tawp khartu an ni bawk thin. Mite hlimna tur a fiam leh chhaih an dawl zo a, a hunah tak an zahawmna an humhim thiam leh tlat bawk.

An lakah an chhungkua an thla a muang a, zan rei tawh lam thleng thleng pawh a chhuah bo an ngaih pawhin an chhungte’n ngaihngam takin an mut san thei tawh a. An chhungte rin ang ngeiin an mahni chhiatna tur thil an ti ngai tawh lo. Kawng engkimah nu leh pate kut ke ber an ni a, an duh vanga inti lal niloin an chhungte’n lalna leh thuneihna hi an pe tawh zawk a ni.

Nupui tha tak, lerh san mai mai lo tur che leh chhungkaw khawsak fel tak a kengkawhtu hmeichhia hi nupui a neih kan duh a nih chuan nula senior te hi tleirawl te ai chuan an tha zawk mah tih hi theihnghilh suh. Nangmah ngei pawh khalh ngil thei tur khawp che in ‘experience’ an nei tha a, chhungkaw mualpho hi nang aiin an hlau zawk. Fanu enkawl kawngah nise hnute tui pek chuah lo chu thiam nei sa vek tawh an ni bawk.

Pasal te thunuai tumah i lo ngai ngawt ang nge  - an nei duh ngat che nih tawh rau rau chuan an dam chhung a i tana inpumpek turin an inhlan tih hi theihnghilh ngai suh ang che. Ral khata kan rin ang aiin be tu an nei tam lo – a chhan chu an mahni betu nazawng an lerh pui peih tawhlo a. Chuvangin pasal a neih tlak i nih phawt chuan nula tuaitir – hmel leh bike nalh chauh thlang a induh tlat thin te aiin biak an nuam zawk a. Duh an thlang tlem a, duh tlak leh neihtlak an zawng zawk thin.

Nula senior an nihna chhan hre chiang la, an dinhmun i hriatthiampui phawt chuan an kawngah hlingin i duhna lam lama i kaihhruai theih turin engkim an huam tawh tih hria la, nangmah kha lo rintlak hmasa ang che. An tleriawl chhuah laia i phuloh leh i biak phakloh ni a i hriat nula senior hmeltha leh fel; Kohhran leh khawtlang tana ban pawimawh niphak leh Sorkar hna thawk ni bawk hi i tan an awm reng tawh a ni tih hriain tan la turin ka fuih che a, nangmahin i zir phawt chuan i hlawhtling ngei ang tih ka tiam a che. A dik em Loicy?