Skip to main content

SOCIAL MEDIA LEH A NGHAWNG

 Kum zabi sawmhnih pakhatnaa kan thil hman tangkai leh hman lar ber chu ‘Internet’ hi a ni ti ila kan sawi sual awmlo e. Internet chu sawifiah leh chuan ngai tawhlo in tunlai thalaite chuan kan hrefiah vek awm e. Kum upa lam aiin naupang leh thalai lamah internet chuan hnuhma a ngah zawk a. Mizo te ngei pawhin Internet chu kan hmelhriat in kan hmang tangkai em em a, kan ram, kan khawltang leh kan mimal nunah Internet chuan bu a khuar a ni tiila kan sawi sual awm lo e.

Eng nge Social Media? Merriam Webster Dictionary in Social Media a hrilhfiah dan chu – electronic hmanrua –facebook, Instagram, website etc- hmang a inbiakpawhna, leh ngaihdan inhrilh tawnna, mimal a inbiakna leh milem leh video te inthawn tawnna hi a ni e tiin a hrilh fiah. Tin, English Language Learners Dictionary chuan – electronic hmanrua computer, mobile phone etc hmanga internet khawih thintu te inbiakpawhna, ngaihdan, rilru put hmang, hriattirna etc te inhrilh tawnna hi a ni – tiin a hrilh fiah bawk. Internet in a kentel chu Intenet hmanga inbiakpawhna leh inkawmna hmanrua (applications) a ni a. 
 Image result for Social Media
Chung hmanrua-applications te chu kan hmelhriat em em Facebook, Instagram, WhatsApp, Twitter etc te hi an ni a. Heng hmanga kan ngihdan kan ziah leh sawi te, kan thlalak kan pho chhuah te, kan rilru kan puanchhuah te, thilpawimawh – information kan puanchhuah te leh kan sawi te chu ‘Social Media’ tiin kan sawi thei awm e. Chutah chuan ‘internet’ kal tlangin kan ngaihdan te, kan duh dan te, kan tui zawng chi hrang hrang – politics, sakhuana, fiamthu, etc te kan sawi ho a. Chuti anga kan inkawm hona chu ‘Social Media’ tiin kan sawi thei ang a, a tak tak ang maia inpawlhona (virtual community) a ni. Social Media inngahna bul ber chu internet hi a ni tih erawh kan hriat reng a pawimawh awm e. 

Kan sawi tak ang khan Social Media chuan hmanrua – applications a nei a. Chung applications hmang chuan ‘Internet’ kaltlangin kan ngaihdan te kan puang chhuak in, kan tui zawng, kan duh zawng etc. te kan sawi chhuak thin a nih hi. A hman dan leh a tangkai dan chu sawi fiah ngailo in kan hre vek a, hnehsawh taka hmang thin kan nih kha. WhatsApp leh Facebook ah te ‘group’ kan siam a, chungah chuan kan thil duh zawng, tui zawng, vei zawng leh hriattirna te kan sawi in kan puang chhuak thin a nih kha. Tin, heng bakah hian Blog te,, business networks, enterprise social networks, forums, micro blogs, photo sharing, products/services review, social bookmarking, social gaming, social networks, etc tam tak a a la awm tel bawk a. Chung chu tangkai taka hman niin thil tamtak zirna atan te an hmang thin a. Tin, sum dawnna atan te, ‘research’ tihna atan te tangkai takin an hmang thin. Tin, he kan ram chhung mai nilo khawvel huapin ‘Social Media’ hmang hian kan inkawm khawm thei tawh a. He kan hmuh theih ‘Society’ ang tluk hian internet ah hian ‘society’ kan din tawh tiila kan sawi sual awmlo e. 

Social Media chuan eng nge/tute nge a nghawng? Kan sawi tak ang khan he ‘Social Media’ hian khawvel hi a nghawng tawh a, bihruk sana lo do ringawt chi a ni lo. Thiam tak leh tangkai taka hmang tura lo inbuatsaih hi kan tih tur zawk a ni. Khawvela sumdawnna lian tham zawng zawng hi Social Media nen hian an kal kawp tlat tawh a, fakna (advertisement) te pawh heng Social Network kaltlang hian awlsam takin kan hmu thei tawh a ni. Tin, politics pawh hi Social Media nen nasa takin a kal dun in an inkawp tlat tawh a. USA, Iran, India etc ah te Politics leh Social Media inkawp ngehzia leh an tan dun dan te kan hmu thei awm e. Sorkar laka kan lungawilohna te, kan ram inrelbawl dan kan duh khawplohna te pawh ‘Social Media’ hmang hian kan puangchhuak in Sorkar pawhin nasa takin a insiam that phah thin a nih hi. Kohhran thlengin Social Media hian nghawng a nei a. 

Chanchin Tha pawh Social Media hmang hian kan puangchhuak thei a, Kohhran inrelbawlna tha zawk te leh entawn tlak zawk te pawh Social media kaltlang hian kan inhrilh zung zung thei tawh a ni. Khawvel a hun pawimawh leh hmun pawimawh zawng zawng zawng hi Social Media hian a tuam chhhuak tawh tila kan sawi sual awmlo e. Infiamna, Sumdawnna, Hrilselna lam, Sakhuana, politics, ralthuam, Science lam etc ah te nghet takin zung a kaih vek tawh a ni kan ti thei ang. Tin, naupang, pitar leh putar, thalai leh naupang, mi zawng zawngah hian hnuhmna a nei tiila kan sawi sual awm lo e. Chuti taka hmun pawimawh leh hmun lum hi hian a chan tawh avangin khawvel hi Social Media tello chuan a kal thei tawh lo, a awm thei tawhlo ti ta ila kan sawi sual awmlo e. Chuti taka pawimawh leh mihring nun a inrawh thuk a nih avang chuan nghawng hi hrang hrang a nei a. A tha zawng leh thalo zawng in kan nunah ngawng a nei nasa em em a, khawvelin Social Media ngawng hi a buipui ti ila kan sawi sual lo ang.

Social Media hi ruihhlo ang chiah a ngawlvei (addict) theih a ni a, chu chuan kan hrilselna nasa takin a ngawng a ni. America rama an zir chianna ah chuan an ram thalai Zaa sawmruk pathum (63%) velin nitin englai pawhin Facebook an khawih a, Zaa sawmli (40%) vel hian nikhat ah vawi tam tak Facebook hi an khawih thin tih an sawi. He zirchianna atang hian ‘addict’ theih a nih zia kan hre chiang hle awm e. Chumi in a hrinchhuah lang chiang em em chu han thawk hmanlo in mi tamtak in ‘Social Media’ an buaipui tihna ani a. Keini Mizoram ah pawh hian ‘online addict’ tlat mi engemawzah hi kana wm ang tih a rin theih a. Chuti ang a kan hun kan khawhral reng a nih chuan sum leh pai tam tak kan seng ral a ni tih a lang ching hle a. Keini Mizoram, ram intodelh lo tan phei chuan hnathawkloa atchilh te hian kan ram, khawtlang leh chhungkua ah harsatna tam tak min thlen in hna an thawh miau loh avangin sum leh pai ah harsatna kan tawk a ni nghal der mai. Internet hi sum leh pai tamtak seng a khawih a ni si a! 

Mizo te hi kan pipu te hun lai atang tawha aia upa zah leh mi pawisawi hlau tak an ni thin a. Thenawmte do aia khaw sarih do thlang zawk khawp a inthenawm khawvenna ngaipawimawh hnam kan ni. Mahse hetia Social Media a lo lar tak hnu ah hian zirmite’n an hmuh chhuah chu – mi pawisawi te, mi deusawh te leh mi chanchin chhe lai sawi te hi kan hreh tawh loh zia an hmuchhuak a, a saptawng chuan ‘cyberbullying’ kan ti thei awm e. Mi tlinlohna sawi chhuah te, aia upa zahlohna te, tawngkam mawi leh hawihhawm hman te kan hlah thlam in kan ngaihdan leh kan rilru a awm ang ang kan sawi chhuak a, chu chu a lo tuar tu tan chuan a na em em thin a ni tih kan ngaihtuah tel tawh lo. Kan nunphung tha – thukhuh taka thil sawi thin leh mi natna thlen duhlotu kan nihna kha kan kal san tial tial kan ti thei awm e. 

University of Michigan in an zirchianna ah chuan facebook khawih nasa te hi an nunah hlimloh rukna tam tak an nei tih an hmu chhuak a. Hei hi a dik ngei anih a rinawmna chu kan ramah pawh tun hmaa kan hriat ngailoh ‘ depression’ nei kan tam ta em em mai a. Heng natan nei te hi thalai – Facebook leh internet khawih nasa te an la ni leh zel tih kan hre thei awm e. Social Media hian a tak taka khawtlanga kan nun hona a ti chhe thei bawk. Internet hmang ve ngailo leh hmang pha velo ten en titi a rual lo a, rilru put hmang leh sawi duh zawng te a in anglo a. Chuchuan khawtlanga nun hona leh thiltih honnaah inpawh lohna leh inkar a siam thuai thin a. Chu chu khawtlang leh ram tan a thalo hle. 

Social media in a ken tel pakhat chu sualna hi a ni. Facebook leh WhatsApp, Instagram etc velah kan chanchin kan pho lan atang te leh kan ‘status’ang te in kan awm dan leh kan chet ve dan mi tam tak, mi tha leh mi sual te pawhin an hria a. Chu chuan pawngsual, inrawk leh inthah te a thlen pah hial thin a ni. Tin, nula tlangval inngaizawng karah thil thalo tak tak a thlen a. Sex Video, thlalak thalo leh dam chhung muapho theihna thil tam tak a keng tel a. Keini Mizo te phei chu kan la tlemin Social Media a kan chet dan zawng zawng hi mitkhap kar in kan inhmuh sak zung zung thei a. Kan thil tihsual te leh kan mualphona te pawh reilo te chhungin ram pum a tuam chhuak nghal thin a nih hi. 

Social Media hian a thalo zawng a khawvel leh Mizoram a ngawng dan hi kan sawi zo senglo ang.  Hetih lai hian a tha zawng a ngawng nasa tak a nei bawk. Social Media hi kan hriat tawh angin khawvel pum huap a nih tawh avangin inbiakpawhna chak ber a ni kan ti thei ang. Kan thil mamawh leh duh, chanchin thar leh kan harstana te pawm Social Media kaltlang hian minute reilo te chhungin kan inhrilh in kan intanpui tawn zung zung thei a, a hlu hle a ni. Inkungkaihna tha min siamsak Social Media hmang hian kan chhungkua, kan nupui pasal, ngaihzawngte leh thiante pawh inkungkaihna tha tak kan siampui thei a ni. 

Kan bulah awmlo in hmun dang, khawvel dangah pawh awm se Internet hmangin ‘live’ in kan inbe thei tawh a, hei hian kan inkungkaihna a tih ngheh phah em em a ni. Chhungkua min phuarkhawm thei a ni. Rawngbawlna zau zawk min siamsak Kristian te hi Bible a Lal Isua thupek kan hmuh angin khawvel zawng zawnga Chanchin Tha hril tur a thupek kan nih thu kan hria. A tak takin Khawvel hi fang chhuak theilo mahila he Social Media hmang hian Chanchin Tha hi kan hril thei a ni. Khawvel ram ropui leh changkang ber atang a thingtlang khaw kil khawr thleng pawha min fan chhuah tawh avangin Chanchin Tha hril na atana hmanraw tangkai ber a ni kan ti thei ang.

Social Media hian kan vei zawng te, kan ngaihtuah te leh kan rilru put hmang te awlsam taka puanchhuah theihna min siam sak a. Chu chuan Kohhran, Khawtlang leh ram leh hnam thlengin rah tha a chhhuah a. Kan tih dikloh leh kan tihsual te kan siam that phah thin a ni – kan thusawi leh kan ngaihdan te avangin. Social Media tangkaina leh hlutna te, a nghawng tha leh tha lo te hi kan sawi seng lo a. A pawimawh ber chu kan nun tak tak tichhe lo tur leh a tha zawng a lo hmang tangkai thei tur a inbuatsaih turin keini chuan tan la sauh sauh ila. He thil tangkai tak hi hmasawnna leh kan thlen chin atanga hmasawnna min thlentu atan hman i tum tlat ang u.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Lal Isua Hmangaihna

Ramhlun North Pastor Bial Zaipawl in kum 2013 a an sak Lal Isua hmangaihna tih hla, T. Laldintluanga phuah hi tun lai ah hrelo kan vang hle awm e. He hla hi Zaithiam hrang hrang te pawhin an sa a. Lal Isua hmangaihna hi kan tan a tawkin engkima engkimah a rintlak zia puanchhuahna ropui tak a ni tih kan hre awm e.     He hla phuahtu T. Laldintluanga, Ramhlun North hi tunah hian Synod Choir (2018-2020) Conductor ni mek a ni a. He hla a phuah dan chanchin hi ka va zawt a, PDF in min lo pe thlap a, a chung ah ka lawm hle.  “He hla hi kum 2013 a ka phuah a ni a, heng hunlai hian a bikin thalaite ah mahni intihlum te, ruihhlo avanga thihna te, thih thut thutna ang chi kha a tam em em a, ka phak tawkin ka vei ve hle a ni. Chung ka thalai pui sual in a tihbuai mek, mahni intihhlum duhna hial nei, nun beidawnga tap mek te pawh chu Lal Isua hmangaihna hian a nghak reng ni hian ka hria a. Emau kawnga khualzin pahnih ten an khawhar hnem tura Lal Isua an sawm khan an va hlawhchham lo

BEISEINA NUNG

I Petera 1:3-9 A chunga kan tarlan Bible châng innghahna hi Petera te hun laia Asia Minor-a Kohhran țhang chak em em mai te chungchang lehkha a thawn ațangin a ni a. Helai 1:3-9 ah hian Pathian khawngaihnain Lal Isua tiha thawhnlehna hian beiseina nung min neih tir thu leh chu Lal Isua thiha thawhlehna chu kan chhandamna-chatuan nunna kan neih theihna tur a nih thu Petera hian min hrilh a. Beiseina hi keini ringtute chauh ni lo mi zawng zawng hian kan neih hi a pawimawh em em a. Beiseina hi mi rethei te chaw an ti hial țhin a ni. Miin beiseina a neih tawh loh chuan nun hlutna hi a hre tawh țhin lo a. Mi lar, zaithiam, Celeb etc pawh nise amah ah beiseina a awm loh chuan mahni intihhlum mai hi a thlang țhin. Hmanni lawk ah Linkin Park band-a an Vocalist Chester Bennington-a pawh inawkhluma an hmuh kha! Khang te kha a larin khawvelin an hriat nen-beiseina a neih tawh loh vang a ni ngei ang- a nunna kha amahin a inlak hial ni! Chuvangin beiseina neih pawimawh zia hi kan sawi

Phurrit a bo ta Kalvariah

Rev. John M. Moore a chu Kirkintilloch, Dunbartonshire, Scotland ah September 1, kum 1925 khan a lo piangin Pathian tihmi tak chhungkua atanga lo seilianin kum 16 a upa a nihin a paingthar a.    Glasgow, Scotland ah rawngbawlna/ministry zirin chu   lai vel kohhranah chuan rawng a bawl thin a. North America lamah a pem hmain nupui Esther Marr neiin Ontario, Canada-ah Baptist Pastor leh thurihtu ropui tak a ni a, November 2, kum 2017 khan a boral a. Rev. Moore hi Pathian hla phuah thiam tak mai a ni a, hla 150 chuang zet phuahin chung zingah chuan Mizote pawhin kan hriat lar em em ‘Phurrit a bo ta Kalvariah’(Burdens Are Lifted at Calvary) tih kum 1952 a a phuah hi khawvel deng chhuak khawpa a sulhnu a ni. He hla hi Mizo tawngin Rev. Lalrinmawia chuan mawi tak maiin min lehlin sakin tun hnaiah One in Christ te chuan mawi tak maiin an sa a nih kha. He a hla phuah mawi tak mai leh ringtute tana innghahna tlak Lal Isua a nih zia heti hian Rev. Moore chuan a sawi a- “Glas